Freitagsansprache

Die Regeln des Fastens

Dank gebührt Allâh, dem Erhabenen. Wir preisen Ihn, bitten Ihn um Unterstützung, Rechtleitung und Vergebung. Möge Allâh uns vor dem Begehen von Sünden beschützen. Derjenige, der von Gott rechtgeleitet wurde, wird nicht in die Irre gehen und derjenige, der von Gott in die Irre geleitet wurde, wird keine Rechtleitung finden. Ich bezeuge, dass es keinen Gott außer Allâh gibt, dem Einzigen, Der keinen Teilhaber hat, Dem nichts und niemand gleicht sowie nichts und niemand ähnlich ist. Allâh ist einzig, hat keinen Teilhaber, braucht nichts und niemanden und weder zeugt Er noch wurde Er gezeugt. Und ich bezeuge, dass unser geehrter Prophet Muhammad Gottes Diener und Gesandter ist, den Allâh als Gnade sowie als Verkünder froher Botschaft und Warner sandte. Er lehrte die Religion und beriet die Gemeinschaft, möge Allâh ihn dafür mehr als alle anderen Propheten belohnen. O Allâh, gebe dem Propheten Muhammad und seinen Âl einen höheren Rang, so wie Du dem Propheten Ibrâhîm und seinen Âl einen hohen Rang gegeben hast. Und gebe dem Propheten Muhammad und seinen Âl Segen, so wie Du dem Propheten Ibrâhîm und seinen Âl Segen gegeben hast. Du bist Derjenige, Der mit vollkommener Macht und Gnade beschrieben wird und Derjenige, Der das Recht hat, gepriesen zu werden.

Sodann, Diener Gottes, ich ermahne euch und mich zur Frömmigkeit, denn derjenige, der Gott gegenüber gehorsam ist, gehört zu den Rechtschaffenen und Glückseligen.

Allâhu Ta^âlâ sagt in der Sûrah al-Baqarah, Âyah 183:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ ١٨٣﴾

Die Bedeutung lautet: O ihr Gläubigen, vorgeschrieben ist euch das Fasten, wie es denjenigen vor euch vorgeschrieben war, auf dass ihr gottesfürchtig sein möget.

Al-Bukhâriyy überlieferte, dass Abû Hurayrah erzählte, dass der Gesandte Gottes sagte:

مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ

Die Bedeutung lautet: Wer den Monat Ramadân aus Überzeugung und mit der Hoffnung von Allâh belohnt zu werden fastet, dem werden begangene Sünden vergeben.

Der Monat Ramadân und sein Segen stehen uns bevor und die Muslime sehnen sich nach seinen Tagen. O Allâh, wir bitten Dich, uns diesen gesegneten Monat erleben zu lassen und uns Kraft zu geben, die Handlungen zu verrichten, die Du liebst.

Brüder im Islam, wisst, dass die Pflicht des Fastens im Monat Ramadân eine offenkundige Angelegenheit der islamischen Religion ist, d. h. sowohl die Gelehrten als auch die Allgemeinheit der Muslime sind in Kenntnis darüber. Diese Pflicht ist im edlen Qur´ân, in den Aussagen unseres geehrten Propheten ﷺ und in der Übereinstimmung der Gemeinschaft fest verankert, denn Allâhu Ta^âlâ sagt in der Sûrah al-Baqarah, Âyah 185:

﴿فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ ٱلشَّهۡرَ فَلۡيَصُمۡهُۖ﴾

Die Bedeutung lautet: Die Person, die in diesem Monat lebt, muss fasten.

Al-Bukhâriyy und Muslim überlieferten, dass ^Abdu l-Lâhi bnu ^Umar erzählte, dass der Gesandte Gottes ﷺ sagte:

بُنِيَ الإِسْلَامُ علَى خَمْسٍ شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ وَإِقَامِ الصلاةِ وإِيتاءِ الزكاةِ وَحَجِّ البَيْتِ وَصَوْمِ رَمَضَانَ

Die Bedeutung lautet: Die höchsten Gebote des Islam sind fünf: die Bezeugung, dass es keinen Gott außer Allâh gibt und dass Muhammad der Gesandte von Allâh ist; das Verrichten des Gebetes; das Entrichten der Pflichtabgabe; die Pilgerfahrt zur Ka^bah und das Fasten im Ramadân.

Derjenige, der die Pflicht des Fastens im Monat Ramadân verleugnet, widerspricht somit der islamischen Religion und ist kein Muslim, es sei denn, er ist kürzlich erst in den Islam eingetreten oder ist so ähnlich, weil er an einem Ort, der von den Muslimen weit entfernt liegt, aufgewachsen ist und deshalb von der Pflicht des Fastens im Ramadân nicht erfahren hat. Derjenige, dem Allâh die Kraft gibt, im Monat Ramadân zu fasten, der soll Allâh dafür loben, denn das Fasten ist eine besondere und hochrangige Pflicht. Da jeder verantwortliche Muslim verpflichtet ist, bevor er sich in etwas begibt, das zu lernen, was Allâh darin erlaubt und verboten hat, ist es zutreffend über die Regeln des Fastens zu sprechen, damit der Fastende über das notwendige Wissen verfügt.

Jeder verantwortliche Muslim ist verpflichtet im Monat Ramadân zu fasten, nicht aber die Menstruierenden und Wöchnerinnen, denn ihr Fasten hat keine Gültigkeit, jedoch sind sie zum Nachholen verpflichtet. Wer sich auf einer Qasr-Reise befindet, der hat die Erlaubnis, das Fasten, auch wenn es nicht beschwerlich sein sollte, zu unterlassen, wenn die entsprechenden Voraussetzungen gegeben sind. Der Kranke, dessen Genesung zu erwarten ist, sowie die Schwangere und Stillende sind nicht verpflichtet zu fasten, wenn das Fasten ihnen eine nicht auszuhaltende Beschwerlichkeit bereitet, jedoch müssen sie es nachholen. Wenn die Schwangere oder die Stillende das Fasten unterlässt, weil die Schwangere befürchtet, das Kind zu verlieren, oder die Stillende befürchtet, weniger Milch zu bekommen und dem Säugling damit zu schaden, dann sind sie, gemäß der Rechtsschule von asch-Schâfi^iyy, verpflichtet das Fasten nachzuholen und zusätzlich die Fidyah zu entrichten. In der Rechtschule von Abû Hanîfah müssen sie die Fidyah nicht entrichten. Derjenige, der aufgrund des hohen Alters oder einer chronischen Krankheit nicht in der Lage ist zu fasten, der unterlässt das Fasten und entrichtet die Fidyah, d. h. für jeden Tag einen Mudd vom überwiegenden Grundnahrungsmittel des Landes. Ein Mudd ist die Füllmenge zweier aneinandergelegter, durchschnittlicher Hände. In der Rechtsschule von Imâm Abû Hanîfah ist es erlaubt, den Wert von zwei Mahlzeiten als Fidyah für den alten Greis zu entrichten. In dieser Rechtsschule ist es sogar gültig, zu Beginn des Monats, die Fidyah für den gesamten Monat zu entrichten oder die Fidyah des gesamten Monats auf das Ende des Monats aufzuschieben. Vermutlich handeln die meisten Menschen nach dieser – zuletzt genannten – Aussage, denn sie ist nicht schlecht und birgt eine Erleichterung für die Gläubigen.

Das Fasten hat zwei Hauptbestandteile. Ihre Beachtung ist für die Gültigkeit des Fastens unbedingt notwendig.

Der erste Hauptbestandteil ist die Absicht. Sie wird im Herzen gefasst und bedarf keiner mündlichen Formulierung. Es ist Pflicht, die Absicht für jeden Tag vom Ramadân erneut zu fassen, denn jedes Fasten eines Tages ist vom Fasten an anderen Tage unabhängig, vergleichbar mit zwei voneinander unabhängigen Gebeten. Des Weiteren wird für das Pflichtfasten vorausgesetzt, die Absicht in der vorangehenden Nacht, d. h. zwischen Sonnenuntergang und Morgendämmerung, zu fassen und das Fasten zu bestimmen. Das Bestimmen des Fastens bedeutet, zu bestimmen, dass das Fasten z. B. für Ramadân, für ein Gelübde oder für eine Kaffârah ist. Derjenige, der im Monat Ramadân die Absicht nicht in der Nacht fasst, der ist gemäß der Rechtsschule von asch–Schâfi^iyy verpflichtet, sich tagsüber zu enthalten und diesen Tag nachzuholen. In der Rechtsschule der Hanafiyyah hingegen wird es als ausreichend angesehen, die Absicht für das Fasten im Monat Ramadân zwischen der Morgendämmerung und der Tagesmitte zu fassen, solange nichts, was das Fasten ungültig macht, begangen wurde. Die Absicht in der ersten Nacht vom Ramadân für den gesamten Monat zu fassen ist in der Rechtsschule von Imâm Mâlik gültig.

Der zweite Hauptbestandteil ist die Enthaltsamkeit von allem, was das Fasten ungültig macht, ab der Morgendämmerung bis zum Sonnenuntergang. Zu den Handlungen, die das Fasten ungültig machen, gehört das Einführen von jeglichem Volumenbesitzendem in das Innere des Körpers durch eine natürliche Körperöffnung. Die natürlichen Körperöffnungen sind die Nase, der Mund, das Geschlechtsteil, der After und das Ohr. Das Tröpfeln in die Augen, das Schlafen den ganzen Tag lang, das Essen und Trinken aus Vergesslichkeit, das Einführen eines Medikamentes in das Innere des Körpers, jedoch nicht durch eine natürliche Körperöffnung, wie z. B. eine Spritze in einen Muskel oder eine Vene, führen nicht zur Ungültigkeit des Fastens. Das Einführen eines Zäpfchens oder eines Einlaufs in das Geschlechtsteil oder den After hingegen führt zur Ungültigkeit des Fastens.

Das absichtliche Erbrechen, wie z. B. durch Einführen des Fingers oder einer Feder in den Hals, führt ebenfalls zur Ungültigkeit des Fastens. Derjenige aber, der ungewollt erbricht, dessen Fasten bleibt gültig, jedoch unter Voraussetzung, dass er seinen veränderten Speichel nicht runterschluckt. Das Schlucken des eigenen, unvermischten Speichels, der außerhalb des Mundes gelangt war, führt ebenfalls zur Ungültigkeit des Fastens. Aber wenn der Speichel mit Blut oder etwas anderem, was in den Mund gelangt ist, vermischt ist, dann wird das Fasten durch das Schlucken dessen ungültig. Das Herunterschlucken des Lungenschleims, der über die Artikulationsstelle des Lautes Hâ´ hinaus gestiegen ist, d. h. im Mund angekommen ist, führt zur Ungültigkeit des Fastens. Das Herunterschlucken des Lungenschleims, der die Artikulationsstelle des Lautes Hâ´ nicht überschritten hat, führt nicht zur Ungültigkeit des Fastens.

Zu wissen gilt, dass die Abtrünnigkeit auch zu den Handlungen, die das Fasten ungültig machen, gehört. Sie ist der Abbruch des Islam durch eine Aussage, Glaubensweise oder Tat, die aus dem Islam herausführt. Derjenige, der in die Abtrünnigkeit fällt, der verlässt den Islam und verliert alle seine guten Taten und zudem wird sein Fasten ungültig. Dazu gehört das Beschimpfen Gottes, der islamischen Religion, eines Engels oder eines Propheten; so auch das Verachten der Symbole der islamischen Religion, wie z. B. das Gebet, das Fasten, die Pflichtabgabe und die Pilgerfahrt. Weitere Beispiele für die Abtrünnigkeit sind das Verleugnen dessen, was die islamische Religion bestätigt. Wer in die Abtrünnigkeit fällt, der verlässt den Islam und verliert die Gültigkeit seines Fastens; er ist verpflichtet, durch das Aussprechen des Glaubensbekenntnisses zum Islam zurückzukehren, sich für den Rest des Tages von Ramadân von allem, was das Fasten ungültig macht, zu enthalten und diesen Tag sofort nach dem Festtag nachzuholen. Seid gewarnt, seid gewarnt!

Brüder im Islam, da der gesegnete Monat Ramadân bevorsteht, raten wir euch, euch an anerkannte Gelehrte zu wenden, um bei ihnen die Angelegenheiten zu lernen, die für den Verantwortlichen unentbehrlich sind und die er lernen muss. Dadurch erlangt er die Gewissheit, dass er die religiösen Handlungen auf gültige Weise verrichtet, denn oftmals ist eine einzige Ansprache nicht ausreichend für die Erläuterung aller Regeln. An-Nasâ´iyy überlieferte, dass Abû Hurayrah erzählte, dass der Gesandte Gottes ﷺ sagte:

رُبَّ صَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ صِيَامِهِ إلَّا الجُوعُ ورُبَّ قَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ قِيَامِهِ إلّا السَّهَرُ

Die Bedeutung lautet: Viele Fastende haben von ihrem Fasten nichts außer Hunger und viele, die sich nachts zum empfohlenen Gebet aufstellen, haben von ihrem Stehen nichts außer dem Wachbleiben.

Dies dazu und ich bitte Allâh um Vergebung für euch und mich.

Die zweite Ansprache

Lob gebührt Allâh, dem über die Eigenschaften der Geschöpfe Erhabenen. Es gibt keinen Gott außer Allâh. Ihn einzig und allein beten wir aufrichtig an und wir gesellen Ihm keinen Teilhaber bei.

Lob gebührt Allâh, dem Schöpfer des Universums. As–Salâtu und as-Salâmu für unseren geehrten Propheten Muhammad und alle anderen Gesandten und Propheten. Möge die Liebe Gottes den Ehefrauen des Propheten ﷺ sowie den muslimischen Verwandten des Propheten, den rechtschaffenen Kalifen Abû Bakr, ^Umar, ^Uthmân und ^Aliyy, den rechtgeleiteten Gelehrten Abû Hanîfah, Mâlik, asch-Schâfi^iyy und Ahmad und den Heiligen (Awliyâ´) zuteilwerden.

Sodann Diener Gottes, ich fordere euch und mich zur Rechtschaffenheit auf und zur Furcht vor Allâh, dem Erhabenen und Allmächtigen.

Und wisst, dass Allâh euch zu etwas Wichtigem aufforderte. Er hat euch dazu aufgefordert, as–Salâtu was-Salâmu für den Propheten auszusprechen.

Allâh, der Erhabene, sagt in Sûrah al-´Ahzâb, Âyah 56:

﴿ إِنَّ ٱللَّهَ وَمَلَٰٓئِكَتَهُۥ يُصَلُّونَ عَلَى ٱلنَّبِيِّۚ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا ٥٦﴾

Die Bedeutung lautet: Allâh gibt dem Propheten (Muhammad) einen höheren Rang und die Engel bitten Allâh darum, ihm einen höheren Rang zu geben. O ihr Gläubigen, bittet auch ihr Allâh darum, dem Propheten einen höheren Rang zu geben und seine Gemeinschaft vor dem zu schützen, was der Prophet für sie befürchtet.

O Allâh, gebe dem Propheten Muhammad und seinen Âl einen höheren Rang, so wie Du dem Propheten Ibrâhîm und seinen Âl einen hohen Rang gegeben hast. Und gebe dem Propheten Muhammad und seinen Âl Segen, so wie Du dem Propheten Ibrâhîm und seinen Âl Segen gegeben hast. Du bist Derjenige, Der mit vollkommener Macht und Gnade beschrieben wird und Derjenige, Der das Recht hat, gepriesen zu werden. Allâh, der Erhabene, sagt im heiligen Qur´ân:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡۚ إِنَّ زَلۡزَلَةَ ٱلسَّاعَةِ شَيۡءٌ عَظِيمٞ ١ يَوۡمَ تَرَوۡنَهَا تَذۡهَلُ كُلُّ مُرۡضِعَةٍ عَمَّآ أَرۡضَعَتۡ وَتَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمۡلٍ حَمۡلَهَا وَتَرَى ٱلنَّاسَ سُكَٰرَىٰ وَمَا هُم بِسُكَٰرَىٰ وَلَٰكِنَّ عَذَابَ ٱللَّهِ شَدِيدٞ ٢﴾

Die Bedeutung lautet: O ihr Menschen, seid von den Rechtschaffenen. Gewiss, am Tag des Jüngsten Gerichts werden gewaltige Ereignisse geschehen. An jenem Tag würde jede stillende Mutter ihren Säugling vergessen, jede Schwangere würde verlieren, was sie trägt und die Menschen werden für betrunken gehalten, obwohl sie es nicht sind, doch die Bestrafung Gottes ist sehr hart.

O Allâh, wir bitten Dich, unser Bittgebet zu erfüllen, uns unsere Sünden und Fehler zu vergeben, uns zu den Rechtgeleiteten gehören zu lassen und nicht zu denjenigen, die in die Irre gegangen sind. O Allâh, wir bitten Dich, unsere Sorgen und unseren Kummer von uns zu nehmen und uns vor dem zu schützen, was wir befürchten.

Diener Gottes, Allâh fordert zur Gerechtigkeit, zu gutem Verhalten und zur Aufrechterhaltung der verwandtschaftlichen Beziehungen auf und Er verbietet die Schandtaten, das Schlechte und die Ungerechtigkeit. Dies ist eine Ermahnung, auf dass ihr nachdenken möget. Verrichtet die Pflichten und unterlasst die Sünden, bittet Gott um Vergebung und vertraut auf Gott, seid rechtschaffen und Er wird eure Sorgen und Bedrängnis von euch nehmen. Aqimi s–Salâh! (Sag die Iqâmah auf)

خطبة الجمعة بتاريخ

معرفة أحكام الصيام

الحمدُ للهِ نحمدُه ونستعينُه ونستهديهِ ونستغفِرُهُ ونستَرْشِدُهُ ونعوذُ باللهِ من شرورِ أنفسِنا ومِنْ سيئاتِ أعمالِنا مَنْ يَهْدِ اللهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ وَمَنْ يُضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ وَلِيًّا مُرْشِدًا، وأشهدُ أن لا إله إلا اللهُ وحدهُ لا شريكَ لهُ ولا شبيهَ ولا مَثِيلَ لَهُ مَهْمَا تَصَوَّرْتَ بِبالكَ فاللهُ بِخِلافِ ذلكَ وَمَنْ وَصَفَ اللهَ بِمَعْنًى مِنْ مَعَانِي البَشَرِ فَقَدْ كَفَرَ، وأشهدُ أَنَّ سیدَنا وحبيبَنا وقائِدَنا وَقُرَّةَ أَعْيُنِنَا محمدًا عَبْدُ اللهِ ورسولُه وصفيُّهُ وحبيبُه وخَلِيلُهُ اللهمَّ صلِّ على سيدِنا محمدٍ وعلَى ءالِه وصحبِه الطيبينَ الطاهرينَ وَمَنْ تَبِعَهُمْ بإِحسانٍ إلَى يَوْمِ الدِّينِ، أمَّا بَعْدُ عِبَادَ اللهِ فَأُوصِي نَفْسِي وَأُوصِيكُمْ بِتَقْوَى اللهِ العَظِيمِ فَاتَّقُوا اللهَ رَبَّكُمُ الذِي قَالَ في كِتابِه الكَرِيمِ في سورةِ البَقَرَةِ ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ ١٨٣﴾. وعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عنهُ أَنَّ رسولَ اللهِ صلى اللهُ عليه وسلم قالَ مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ اهـ رَوَاهُ البُخَارِيُّ.

أَقْبَلَ رَمَضَانُ وَالْخَيْرُ فِي إِقْبَالِهِ، أَقْبَلَ رَمَضَانُ وَنُفُوسُ الْمُؤْمِنِينَ تَشْتَاقُ إلَى أَيَّامِهِ، اللهمَّ وَفِّقْنَا فِيهِ لِمَا يُرْضِيكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.

اعْلَمُوا أَيُّهَا الأَحِبَّةُ أَنَّ فَرْضِيَّةَ صِيَامِ رَمَضَانَ أَمْرٌ مَعْلُومٌ مِنَ الدِّينِ بِالضَّرُورَةِ أَيْ يَشْتَرِكُ في مَعْرِفَةِ ذلكَ العَالِمُ وَالعَامِّيُّ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَذَلكَ ثَابِتٌ في كِتَابِ اللهِ وَسُنَّةِ نَبِيِّهِ صلى الله عليه وسلم وَإِجْماعِ الأُمَّةِ قالَ تعالَى في سُورَةِ البَقَرَةِ ﴿فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ ٱلشَّهۡرَ فَلۡيَصُمۡهُۖ﴾[1]. وَعَنْ عَبْدِ اللهِ بنِ عُمَرَ قالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صلَّى اللهُ عليهِ وسلَّمَ يَقُولُ بُنِيَ الإِسْلَامُ علَى خَمْسٍ شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ وَإِقَامِ الصلاةِ وإِيتاءِ الزكاةِ وَحَجِّ البَيْتِ وَصَوْمِ رَمَضَانَ اهـ مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ. فَمَنْ جَحَدَ وُجُوبَ صَوْمِ رَمَضَانَ فَقَدْ كَذّبَ الدِّينَ وَفَارَقَ الْمِلَّةَ إِلَّا أَنْ يَكُونَ قَرِيبَ عَهْدٍ بِإِسْلَامٍ أَوْ مِثْلَهُ كَأَنْ نَشَأَ في بِلَادٍ بَعِيدَةٍ عَنِ الْمُسْلِمِينَ فَلَمْ يَسْمَعْ بِوُجُوبِ صَوْمِ رَمَضَانَ.

إِنَّ الصَّوْمَ طَاعَةٌ عَظِيمَةٌ وَفَرِيضَةٌ جَلِيلَةٌ. وَحَيْثُ إِنَّهُ يَجِبُ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ أَنْ لَا يَدْخُلَ فِي شَىْءٍ حَتَّى يَعْلَمَ مَا أَحَلَّ اللهُ مِنْهُ وَمَا حَرَّمَ فَيُنَاسِبُ أَنْ نَتَكَلَّمَ عَنْ بَعْضِ أَحْكَامِ الصَّوْمِ لِيَكُونَ الصَّائِمُ علَى عِلْمٍ بِمَا يَحْتَاجُهُ مِنْ مُهِمَّاتِ هَذِهِ العِبَادَةِ الكَرِيمَةِ

فَنَقُولُ وَبِاللهِ التَّوفِيقُ يَجِبُ صَوْمُ شَهْرِ رَمَضَانَ علَى كُلِّ مُسْلِمٍ مُكَلَّفٍ، وَلَا يَصِحُّ مِنْ حَائِضٍ وَنُفَسَاءَ وَيَجِبُ عَلَيْهِمَا القَضَاءُ، وَيَجُوزُ الفِطْرُ لِمُسَافِرٍ بِشُرُوطٍ مُعَيَّنَةٍ وَإِنْ لَمْ يَشُقَّ عَلَيْهِ الصَّوْمُ وَلِمَرِيضٍ مَرَضًا يُرْجَى شِفَاؤُهُ لكنْ يَشُقُّ عَلَيْهِ لِمَرَضِهِ الصَّوْمُ مشَقَّةً لَا تُحْتَمَلُ، وَلِحَامِلٍ وَمُرْضِعٍ خَافَتَا علَى أَنْفُسِهِمَا الفِطْرُ، وَيَجِبُ عَلَيْهِمُ القَضَاءُ فَقَطْ. أَمَّا إِنْ أَفْطَرَتِ الحَامِلُ خَوْفًا علَى الْجَنِينِ أَنْ يُجْهَضَ أَوْ أَفْطَرَتِ الْمُرْضِعُ خَوْفًا أَنْ يَقِلَّ اللَّبَنُ فَيَتَضَرَّرَ الرَّضِيعُ فَعَلَيْهِمَا مَعَ القَضَاءِ الفِدْيَةُ في مَذْهَبِ الشَّافِعِيِّ، وَلَا فِدْيَةَ عَلَيْهِمَا في مَذْهَبِ أَبِي حَنِيفَةَ. وَمَنْ عَجَزَ عَنِ الصَّوْمِ لِكِبَرٍ أَوْ مَرَضٍ مُزْمِنٍ لَا يُرْجَى شِفَاؤُهُ أَفْطَرَ وَأَخْرَجَ الفِدْيَةَ، وَهِيَ مُدٌّ مِنْ غَالِبِ قُوتِ البَلَدِ وَهُوَ القَمْحُ في هَذَا البَلَدِ عَنْ كُلِّ يَوْمٍ، وَالْمُدُّ مِلْءُ كَفَّيْنِ مُعْتَدِلَتَيْنِ، وَيَجُوزُ في فِدْيَةِ الشَّيْخِ الفَانِي العَاجِزِ عَنِ الصَّوْمِ إِخْرَاجُ قِيمَةِ مَا يُغَدِّي وَيُعَشِّي بِالْمَالِ عِنْدَ الإِمَامِ أَبي حنيفَةَ عَنْ كُلِّ يَوْمٍ، وَيَصِحُّ في الْمَذْهَبِ الْحَنَفِيِّ أَنْ يُخْرِجَهَا أَوَّلَ الشَّهْرِ عَنِ الشَّهْرِ كُلِّهِ أَوْ يُؤَخِّرَهَا فَيُخْرِجَها ءَاخِرَ الشَّهْرِ عَنِ الشَّهْرِ كُلِّهِ. وَلَعَلَّ عَمَلَ أَكْثَرِ النَّاسِ اليَوْمَ يُوَافِقُ هذَا القَوْلَ فَلَا بَأْسَ بِهِ وَفِيهِ فُسْحَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ.

وَلِلصَّوْمِ رُكْنَانِ اثْنَانِ لَا بُدَّ مِنْ مُراعَاتِهِمَا لِصِحَّة الصِّيامِ وَهُمَا

الرُّكْنُ الأَوَّلُ النِّيَّةُ وَمَحَلُّهَا القَلْبُ فَلَا يُشْتَرَطُ النُّطْقُ بِهَا بِاللِّسانِ، وَهِيَ وَاجِبَةٌ لِكُلِّ يَوْمٍ مِنْ رَمَضَانَ لِأَنَّ كُلَّ يَوْمٍ عِبَادَةٌ مُسْتَقِلَّةٌ كَالصَّلَاتَيْنِ يَتَخَلَّلُهُمَا التَّسْلِيمُ، وَيُشْتَرَطُ في الصومِ الوَاجبِ التَّبْيِيتُ وَالتَّعْيِينُ في النِّيةِ، وَمَعْنَى التَّبْيِيتِ إيقَاعُهَا ليلًا أَيْ فِيمَا بَيْنَ الْمَغْرِبِ وَالْفَجْرِ وَأَمَّا التَّعْيِينُ فَتَعْيِينُ أَنَّهُ مِنْ رَمَضَانَ أَوْ عَنْ نَذْرٍ أَوْ كَفَّارَةٍ مَثَلًا وَذَلِكَ كَأَنْ يَقُولَ بِقَلْبِهِ نَوَيتُ صِيَامَ يَوْمِ غَدٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ أَوْ عَنْ نَذْرِي أَوْ كفَّارةِ يَمِينٍ فَإِنْ كانَ في رمضانَ وَلَمْ يَنْوِ حَتَّى أَصْبَحَ أَمْسَكَ بَقِيَّةَ يَوْمِهِ وَيَلْزَمُهُ القَضَاءُ في الْمَذْهَبِ الشَّافِعِيِّ. وَيَصِحُّ في الْمَذْهَبِ الْحَنَفِيِّ لِمَنْ لَمْ يَنْوِ حَتَّى أَصْبَحَ في رَمَضَانَ أَنْ يَنْوِيَ فِيمَا بينَ الفَجْرِ وَقَبْلَ نِصْفِ النَّهَارِ مَا لَمْ يَتَعَاطَ مُفَطِّرًا. وَتَكْفِي النِّيَّةُ أَوَّلَ لَيْلَةٍ مِنْ رَمَضَانَ عَنْ جَمِيعِ الشَّهْرِ فِي مَذْهَبِ الإِمَامِ مَالِكٍ.

الرُّكْنُ الثَّانِي الإِمْسَاكُ عَنِ الْمُفَطِّرَاتِ مِنَ الفَجْرِ حَتَّى الغُرُوبِ. وَمِنَ الْمُفَطِّراتِ كُلُّ عَيْنٍ دَخَلَتْ إلَى الْجَوْفِ مِنْ مَنْفَذٍ مَفْتُوحٍ، وَالْمَنَافِذُ الْمَفْتُوحَةُ الأَنْفُ وَالْفَمُ وَالقُبُلُ وَالدُّبُرُ وَالأُذُنُ. وَلَا يُفْطِرُ مَنِ اسْتَعْمَلَ القَطْرَةَ في العَيْنِ وَلا مَنْ نَامَ طِيلَةَ النَّهارِ وَلَا مَنْ أَكَلَ أَوْ شَرِبَ نَاسِيًا وَلَا مَنْ تَعَاطَى دَوَاءً مِنْ مَنْفَذٍ غَيْرِ مَفْتُوحٍ كَالإِبْرَةِ في العَضَلِ أَوِ الشِّرْيَانِ بِخِلافِ الحُقْنَةِ في القُبُلِ أَوِ الدُّبُرِ فَإِنَّهَا مُفَطِّرَةٌ.

وَيُفْطِرُ مَنِ اسْتَقَاءَ أَيْ أَخْرَجَ القَىْءَ بِطَلَبٍ مِنْهُ بِنَحْوِ إِدْخَالِ إِصْبَعِهِ أَوْ رِيشَةٍ، وَأَمَّا إِنْ غَلَبَهُ القَىْءُ فَلَا يُفْطِرُ بِشَرْطِ أَنْ لَا يَبْتَلِعَ رِيقَهُ الْمُتَغَيِّرَ. وَلَا يُفْطِرُ مَنْ بَلَعَ رِيقَهُ الخَالِصَ مَا دَامَ دَاخِلَ الفَمِ فَإِنِ اخْتَلَطَ الرِّيقُ بِالدَّمِ أَوْ غَيْرِهِ مِمَّا دَخَلَ إلَى الفَمِ فَابْتَلَعَهُ أَفْطَرَ. وَيُفْطِرُ أَيْضًا إِنِ ابْتَلَعَ البَلْغَمَ عَامِدًا بَعْدَمَا جَاوَزَ مَخْرَجَ الحَاءِ أَيْ بَعْدَ وُصُولِهِ إلَى الفَمِ فَإِنْ لَمْ يُجَاوِزْ مَخْرَجَ الحَاءِ فَابْتَلَعَهُ لَا يُفْطِرُ.

وَلْيُعْلَمْ أَنَّ مِنْ جُمْلَةِ الْمُفَطِّرَاتِ أيضًا الرِّدَّةُ والعِياذُ بِاللهِ تعالى، وَهِيَ قَطْعُ الإيمانِ بقَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ أَوِ اعْتِقَادٍ فَمَنْ تَلَوَّثَ بِالرِّدَّةِ فَارَقَ الإيمانَ وَحَبِطَتُ كُلُّ أَعْمَالِهِ الصَّالِحَةِ وَفَسَدَ صَوْمُهُ، وَذلكَ كَمَا لَوْ سَبَّ اللهَ أَوْ دِينَ اللهِ أَوْ سَبَّ أَحَدَ الملائِكَةِ أَوْ أَحَدَ الأَنْبِيَاءِ، أَوْ اسْتَخَفَّ بِشَعَائِرِ اللهِ كَالصَّلاةِ وَالصَّوْمِ وَالزَّكَاةِ والحَجِّ، أَوْ كَذَّبَ مَا ثَبَتَ في الشَّرعِ، فَمَنِ اقْتَرَفَ ذَنْبَ الرِّدَّةِ فَقَدْ خَرَجَ مِنَ الدِّينِ وَفَسَدَ صَوْمُهُ وَيَلْزَمُهُ العَوْدُ إلَى الِإيمانِ بِالشَّهادَتَيْنِ وَالإِمْسَاكُ عَنِ الْمُفَطِّرَاتِ بَقِيَّةَ يَوْمِهِ إِنْ كَانَ مِنْ رَمَضَانَ وَالقَضَاءُ فَوْرًا بَعْدَ يَوْمِ العِيدِ، فَالْحَذَرَ الحَذَر.

هَذَا وَإِنَّنَا نَنْصَحُ مَعَ اقْتِرابِ بِدَايَةِ هَذَا الشَّهْرِ الكَرِيمِ باللُّجوءِ إلَى أَهْلِ العِلْمِ الْمُعْتَبَرِينَ لِلتَّزَوُّدِ مِنْهُمْ بِالْعُلُومِ الضَّروريَّةِ التِي لَا يَسَعُ الْمُكَلَّفَ الجَهْلُ بِهَا لِيَقُومَ بِعِبَادَاتِهِ علَى الوَجْهِ الصَّحيحِ، فَإِنَّ خُطْبَةً وَاحِدَةً قَدْ لَا تَكْفِي غَالِبًا لِاسْتِيعابِ كُلِّ مَا يَحْتَاجُ إلَى مَعْرِفَتِهِ مِنَ الأَحْكَامِ، فَقَدْ رَوَى النَّسَائِيُّ وَغَيْرُهُ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم قالَ رُبَّ صَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ صِيَامِهِ إلَّا الجُوعُ ورُبَّ قَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ قِيَامِهِ إلّا السَّهَرُ اهـ هذا وأستَغْفِرُ اللهَ.

الخطبةُ الثانيةُ

إنّ الحمدَ للهِ نَحمدُهُ ونَستعينُهُ ونَستهدِيهِ ونشكُرُه ونَستغفرُه ونعوذُ باللهِ من شرورِ أنفسِنا ومن سيِّئاتِ أعمالِنا، والصلاةُ والسلامُ على سَيِّدِنا محمدٍ. أمَّا بعدُ عبادَ اللهِ فإِنِّي أوصيكُمْ ونفسِي بتَقوَى اللهِ العَلِيِّ العَظِيمِ فاتّقوه.

اللهمَّ ءَاتِ نُفوسَنا تَقْوَاهَا وَزَكِّهَا أنتَ خَيْرُ مَنْ زَكَّاهَا أَنْتَ وَلِيُّهَا وَمَوْلَاها اللهمَّ اغْفِرْ لَنَا مَا قَدَّمْنَا وَمَا أَخَّرْنَا وَمَا أَسْرَرْنا وَمَا أَعْلَنَّا وَمَا أَنْتَ أَعْلَمُ بهِ مِنَّا أَنْتَ الْمُقَدِّمُ وَأَنْتَ الْمُؤَخِّرُ وأَنْتَ علَى كُلِّ شَیْءٍ قَدِيرٌ اللهمَّ إنَّا نَعوذُ بكَ مِنْ عِلْمٍ لَا يَنْفَعُ وَمِنْ قَلْبٍ لَا يَخْشَعُ وَمِنْ نَفْسٍ لَا تَشْبَعُ وَمِنْ دَعْوَةٍ لَا يُسْتَجَابُ لَهَا اللهمَّ اكْفِنَا بِحَلَالِكَ عَنْ حَرَامِكَ وَأَغْنِنَا بِفَضْلِكَ عَمَّنْ سِوَاكَ. عبادَ اللهِ إنَّ اللهَ يَأْمُرُ بالعَدْلِ وَالِإحسانِ وإيتاءِ ذِي القُرْبَى وَيَنْهَی عَنِ الفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ.

 سورة البقرة ءاية 185.[1]

Cuma Hutbesi

Orucun Hükümleri

Hamd Allâh’adır. O’na ḥamdeder, O’ndan yardım ve bizleri hidayette sabit kılmasını dileriz. O’na şükreder, O’ndan af diler ve O’na tövbe ederiz. Nefislerimizin şerlerinden ve amellerimizin kötülüklerinden Allâh’a sığınırız. Allâh’ın hidayete erdirdiğini kimse saptıramaz ve Allâh’ın saptırdığını da kimse hidayete erdiremez. Şehadet ederim ki Allâh’tan başka İlâh yoktur. O; tektir, ortağı yoktur. O’nun zıddı ve dengi yoktur. O’nun benzeri yoktur. O’nun mekânı yoktur. O’ndan başka Yaratıcı yoktur. Yine şehadet ederim ki efendimiz, sevgilimiz, yücemiz, rehberimiz ve gözümüzün nûru Muḥammedﷺ  O’nun Rasûlü ve en sevgili kuludur. O ﷺ, risaleti tebliğ etmiş, emaneti yerine getirmiş ve ümmete nasihatta bulunmuştur. Allâh, onu diğer peygamberleri mükâfatlandırdığı şeylerden daha fazlası ile mükâfatlandırsın. Allâh’ın salât ve selâmı efendimiz Muḥammed’e ve diğer peygamberlere olsun.

Ey Allâh’ın kulları, sizlere ve kendime her şeye kâdir olan yüce Allâh’a karşı takvalı olmayı ve Rasûlü’nün yolundan gitmeyi tavsiye ederim.

Allâh-u Teâlâ yüce kitabında şöyle buyuruyor:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ ١٨٣﴾

Manası: Ey iman edenler! Oruç sizden önce gelip geçmiş ümmetlere farz kılındığı gibi size de farz kılındı. Umulur ki takva sahibi olursunuz.

(El-Bakarah suresi, 183. ayet)

Ebû Hureyra’dan, peygamber efendimizin şöyle buyurduğu rivayet edilir:

مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ

Manası: İman ederek ve sevabı (ancak) Allâh’tan umarak Ramadân ayı orucunu tutanın geçmiş günahları affolunur. (Buharî)

Ramadân ayı kapıda ve onu karşılamakta hayır vardır. Ramadân ayı kapıda ve mü’minlerin kalpleri onun günlerine hasrettirler. Allâh’ım, bizleri değerli Ramadân ayına ulaştır ve bizleri o ayda senin rızana eriştirecek şeylerde muvaffak eyle.

Değerli kardeşlerim; bilin ki, Ramadân orucunun farziyeti dinde zaruretle bilinen hususlardandır, yani bunu mü’minler arasında hem âlimler hem de avam tabakasından olanlar bilir. Ramadân ayı orucunun farz olduğu hem Kur’ân-ı Kerîm’de, hem hadislerde hem de icmâ’da sabittir. Allâh-u Teâlâ, Kur’ân-ı Kerîm’de şöyle buyuruyor:

﴿فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ ٱلشَّهۡرَ فَلۡيَصُمۡهُۖ﴾

Manası: Sizden her kim Ramadân ayına ulaşırsa, o ayı oruç tutsun.

Abdullâh bin Ömer’den, şöyle dediği rivayet edilir: ‘Rasûlullâh’ın şöyle dediğini duydum:

بُنِيَ الإِسْلَامُ علَى خَمْسٍ شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ وَإِقَامِ الصلاةِ وإِيتاءِ الزكاةِ وَحَجِّ البَيْتِ وَصَوْمِ رَمَضَانَ

Manası: İslam beş temel üzerine kurulmuştur (yani İslam’ın en büyük beş emirleri şunlardır):

Allâh’tan başka ilâh olmadığına ve Muḥammed’in Allâh’ın Rasûlü olduğuna şehâdet etmek, namaz kılmak, Zekât vermek, Hacc’a gitmek, Ramadân orucunu tutmak. (Buharî ve Muslim)

Dolayısıyla Ramadân orucunun farziyetini inkar eden İslâm dininden çıkar. Ancak İslâm dinine yeni girmiş olan kişi ya da alimlerden uzak yerde yașayıp Ramadân orucunun İslâm dininde farz olduğunu bilmeyen biri bu farziyeti inkar ederse İslâm dininden çıkmaz. Her kim Ramadân ayına ulaşmış ve oruç tutmaya muvaffak kılınmışsa, Allâh’a şükretsin, zira oruç yüce bir taat ve celil bir farziyettir. Her Müslüman’ın üzerine, bir hususa girişmeden önce, Allâh’ın bu hususla ilgili neleri helal ve neleri haram kıldığını öğrenmesi farz olduğu hususunu göz önünde bulundurarak, orucun bazı hükümleri hakkında konuşmamız münasiptir, ki oruç tutan bu değerli ibadetin mühim meseleleri ile ilgili ihtiyaç duyduğu ilmin bilincinde olsun. Diyoruz ki – ve tevfik Allâh’tandır – Ramadân ayı orucunu tutmak her mükellef Müslüman’ın üzerine farzdır. Hayız (aybaşı) ve nifas (lohusa) hâlinde olan kadınların oruç tutmaları câiz değildir ve geçerli olmaz. Ancak oruç tutmadıkları günleri, kazâ olarak tutmaları farzdır. Seferde olan kimsenin belirli şartlar altında oruç tutmaması caizdir. Oruç tutmak ona zor gelmese bile, tutmak zorunda değildir. Oruç tuttuğu takdirde tahammül edemediği bir meşakkat olması hâlinde, şifa bulması beklenen bir hastanın da oruç tutmaması caiz olur. Hâmile ve emziren kadınlar için, kendileri için endişelendikleri takdirde, oruç tutmamaları caizdir. Onların üzerine, sadece oruç tutmadıkları günleri kaza etmeleri farzdır. Ancak hâmile kadın, karnındakini düşürme endişesinden dolayı ve emziren kadın, sütünün azalıp emzirdiği bebeğin zarar görmesinden endişeleniyorsa, kaza ile beraber fidye vermesi de farzdır. Bu Şâfi’î mezhebine göre böyledir. Hanefi mezhebinde her ikisi için fidye farz değildir. Ayrıca oruç tutamayacak kadar ihtiyarlayan kimseler veya şifâ bulması beklenmeyen hastalıktan dolayı orucu tutamayan kimseler için de oruç tutmaları farz değildir. Onlar fidye verirler. Fidye, ülkede en çok kullanılan temel gıda maddesinden bir mud’dur. Ülkemizde en çok kullanılan temel gıda maddesi buğdaydır. Bir mud, orta boy iki elin avuçlarının birleştirilmesi ile oluşan avuçtur. Oruç tutamayacak kadar ihtiyarlanmış acizin fidyesinde, Hanefi mezhebine göre fidyeyi, oruç tutmadığı her gün için öğle ve akşam yemeğinin kıymeti kadar para olarak vermesi caizdir. Fidyeyi, Hanefi mezhebinde ayın başında bütün ay için vermesi veya ayın sonuna kadar geciktirip ayın sonunda bütün ay için vermesi geçerlidir. Herhâlde günümüzde birçok insan bu söze muvafık bir şekilde amel ediyor ki bunda bir be’is yoktur. Bunda mü’minler için kolaylık vardır.

Orucun rükünleri ikidir, bunlara orucun geçerliliği için mutlaka riayet edilmesi gerekilir:

Birinci rükün: Niyet. Onun yeri de kalptir. Dolayısıyla niyeti dil ile söylemek şart değildir. Oruç tutulan her gün için ayrı ayrı niyet etmek farzdır. Zira her bir günün orucu müstakil bir ibadettir; iki namazın müstakil olduğu gibi. Nitekim bir namaz selam ile bitirilir ve diğer namaza yeniden başlanır. Farz olan oruçta niyetin geceleyin yapılması ve belirlenmesi farzdır. Geceleyin niyet etmekten maksat, güneş battıktan sonra fecr-i sâdık çıkmadan önce niyet etmektir. Belirlemeye gelince, bundan maksat şudur: Kişi hangi orucu tutacaksa, o orucu tutmaya niyet etmesi; örneğin Ramadân ayı orucunu tutacaksa, Ramadân ayına niyet etmesi, adaktan dolayı oruç tutacaksa, buna niyet etmesi veya kefaretten dolayı oruç tutacaksa, buna göre niyet etmesidir. Dolayısıyla kalbinde şöyle söyler: ‘Niyet ettim bu senenin yarınki günü farz olan Ramadân ayı orucunu tutmaya’ veya ‘niyet ettim adağımdan dolayı oruç tutmaya’ veya ‘niyet ettim yemin kefaretimden dolayı oruç tutmaya’. Ramadân ayı orucunda, sabah namazının vakti girmesine (fecr-i sadık’ın doğmasına) kadar niyet etmediyse, günün geri kalan kısmında orucu bozan bütün şeylerden uzak durur ve o günü kaza eder. Bu Şâfi’î mezhebine göredir. Hanefi mezhebinde, Ramadân orucunda, sabah namazının girmesine kadar niyet etmeyen kişi için, fecir ile günün yarısından önceki vakit arası niyet etmesi geçerlidir, şayet orucu bozacak bir hâle düşmediyse. Mâlikî mezhebine göre, Ramadân ayının ilk gecesi, bütün ay için niyet etmek geçerlidir.

İkinci rükün: Fecir’den güneş batımına kadar orucu bozacak şeylerden sakınmak. Orucu bozacak şeylerden biri şudur: Bedene, açık menfezlerden hacmi olan bir şeyin girmesi. Açık menfezler şunlardır: Burun, ağız, ön ve arka avret ve kulak. Göz damlası kullanmak ise orucu bozmaz. Yine bütün gün uyuyan veya oruçlu olduğunu unutup yiyip içenin de orucu bozulmaz. Ayrıca, açık menfezlerden olmayan bir yerden bedenine fitil gibi ilaç girdiren kişinin orucu da bozulmaz; örneğin kasa veya damara vurulan iğne gibi. Ön ve arka avrete vurulan enjektör ise orucu bozar.

Kişi, örneğin parmağını veya bir tüy girdirmesiyle kendisini kusturursa, orucu bozulur. Ancak istem dışı kusarsa, değişmiş tükürüğünü yutmaması şartıyla, orucu bozulmaz. Ağızda oluşan, hâlis ve tâhir tükürüğü, ağızının içinde olduğu sürece, yutmak orucu bozmaz. Tükürük, kan veya ağıza giren başka bir şey ile karışmışsa, onun yutulması durumunda oruç bozulur. Ayrıca kişi, balgamı, ح harfinin mahrecini aştıktan sonra (yani ağızına ulaştıktan sonra) kasten yutarsa, orucu bozulur. ح harfinin mahrecini aşmaması durumunda balgamı yutarsa orucu bozmaz. Orucu bozan şeylerden birinin riddet olduğu da bilinmesi gerekir. Riddet, imanın bir söz, fiil veya itikad ile kesilmesidir (yok edilmesidir). Riddet’e düşen imandan ayrılmıştır ve bütün sevapları silinmiştir. Ayrıca riddet orucu bozar. Dolayısıyla kişi örneğin Allâh’a, İslam dinine, meleklerden birine veya peygamberlerden birine söverse veya namaz, oruç, zekât veya hacc gibi İslam dininin sembolleriyle alay ederse veya İslam dininde sabit olan bir şeyi yalanlarsa riddete düşer. Her kim riddete düştüyse, dinden çıkmış olur ve orucu bozulmuş olur. Üzerine, Kelime-i Şehâdeti getirerek imana dönmesi farzdır ve günün kalan kısmını orucu bozan şeylerden uzak durması (eğer o gün Ramadân ayının bir günü ise) ve o günü derhal bayramdan sonra kaza etmesi gerekir. Riddet’ten sakının!

Orucun hükümleri ile ilgili buraya kadar. Ayrıca sizlere, bu değerli ayın yaklaşmasıyla, zarurî din ilmini öğrenmek için, muteber olan ilim ehline yönelmenizi nasihat ediyoruz. Hiçbir mükellef bu hususta cahil kalamaz. Bu, ibadetini geçerli bir biçimde yapabilmesi için gereklidir. Nitekim çoğunlukla, hükümlerin bilinmesi için muhtaç olunan ilim bir hutbeye sığmayabilir. Ebû Hureyra’dan, peygamber efendimiz bir hadis-i şerif’inde meâlen şöyle buyurduğu rivayet edilir:

Nice oruç tutanlar vardır ki, oruçlarından kendilerine açlıktan başka bir şey yoktur ve nice namaz kılanlar vardır ki, namazlarından kendilerine yorgunluktan başka bir şey yoktur. (Nesâ’î ve başkaları)

Sizler ve kendim için Allâh’a istiğfâr ederim.

 İkinci Hutbe

Hamd Allâh’adır. O’na ḥamdeder, O’ndan yardım ve bizleri hidayette sabit kılmasını dileriz. O’na şükreder, O’ndan af diler ve O’na tövbe ederiz. Nefislerimizin şerlerinden ve amellerimizin kötülüklerinden Allâh’a sığınırız. Allâh’ın hidayete erdirdiğini kimse saptıramaz ve Allâh’ın saptırdığını da kimse hidayete erdiremez. Allâh’ın salât ve selâmı efendimiz Muḥammed’eﷺ  ve diğer peygamberlere olsun. Allâh mü’minlerin vâlidelerinden, Âl’den ve raşit halifeler Ebû Bekir, Ömer, Osman ve Ali, rehber imamları Ebû Ḥanîfe, Mâlik, eş-Şafiî ve Aḥmed ve sâlih evliyalardan razı olsun.

Sizlere ve kendime her şeye kâdir olan yüce Allâh’a karşı takvalı olmayı tavsiye ederim.

Müslüman kardeşlerim! Şunu da bilin ki, Allâh sizlere büyük bir husus olan O’nun peygamberine ﷺ  salât ve selâm getirmeyi emretmiştir.

Allâh’ım! Efendimiz İbrâhîm’in ve İbrâhîm’in Âl’inin mertebelerini yücelttiğin gibi peygamber efendimiz Muḥammed’in ve Muḥammed’in Âl’inin mertebelerini yücelt. Şüphesiz Sen kâmil Kudret ve Rahmet ile vasıflanansın ve övülmeye layıksın.

Allâh’ım! Efendimiz İbrâhîm’e ve İbrâhîm’in Âl’ine bereket verdiğin gibi peygamber efendimiz Muḥammed’e ve Muḥammed’in Âl’ine bereket ver. Şüphesiz Sen kâmil Kudret ve Rahmet ile vasıflanansın ve övülmeye layıksın.

Allâh-u Teâlâ şöyle buyurmuştur:

﴿يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُـوا رَبَّكُـمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَىْءٌ عَظِيمٌ يَوْمَ تَرَوْنَها تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَتَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمْلٍ حَمْلَهَا وتَرَى النَّاسَ سُكارَى وَمَا هُمْ بِسُكَارَى وَلكنَّ عَذَابَ اللهِ شَدِيدٌ﴾

El-Ḥacc suresi, 1. ve 2. ayetleri

Manası: Ey insanlar! Rabbinize karşı takva sahibi olun! Çünkü kıyamet sarsıntısı çok büyük bir şeydir. Onu gördüğünüz gün, eğer emzikli bir kadın olsaydı emzirdiği çocuğu unuturdu ve eğer gebe bir kadın olsaydı çocuğunu düşürürdü. İnsanları adeta sarhoş bir halde görürsün. Oysa onlar sarhoş değillerdir; fakat Allâh’ın azabı çok şiddetlidir!

Dua:

Allâh’ım Senden dilekte bulunuyoruz dualarımızı kabul eyle. Allâh’ım günahlarımızı ve hatalarımızı bağışla. Allâh’ım! Bize dünyada iyilik ve güzellik, ahirette de iyilik ve güzellik ver. Bizi cehennem azabından koru. Allâh’ım kusurlarımızı, ayıplarımızı setreyle. Âmîn.

Kâmet getir!